ABŞ ciddi bioloji təhlükəyə qarşı maraqlı həll yolu hazırlayır

ABŞ Meksika sərhədində gözləyən ciddi bioloji təhlükəyə qarşı maraqlı həll yolu hazırlayır.

E-huquq.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, plan milyonlarla milçək yetişdirmək və onları təyyarələrdən buraxmaqdır. Bu plan mal-qara sənayesini məhv etmək riski daşıyan ətyeyən sürfələrin istilasına qarşı effektiv müdafiə kimi qiymətləndirilir.

Təhlükəni "Cochliomyia hominivorax" adlı milçək növünün sürfələri törədir. Bu milçəklər yumurtalarını mal-qaranın, xüsusən də inəklərin, atların və əhliləşdirilmiş heyvanların açıq yaralarına qoyurlar.

Yumurtalar 12-24 saat ərzində yumurtadan çıxır və ortaya çıxan sürfələr heyvanın canlı toxumalarını yeyərək dərin və ölümcül yaralar yaradır. Müalicə edilməzsə, heyvan bir-iki həftə ərzində ölə bilər.

Bu zərərverici 2023-cü ildən Panama, Kosta Rika, Honduras, Qvatemala, Nikaraqua, Beliz və El Salvadorda yayılıb. Onun 2024-cü ilin noyabrında Meksikanın cənubuna gəlişi ABŞ Kənd Təsərrüfatı Departamentini (USDA) hərəkətə keçirib. Sərhəd heyvan ticarət limanları bağlanıb.

ABŞ bu istila ilə mübarizə aparmaq üçün köhnə, lakin effektiv metodu yenidən canlandırır.

Belə ki, steril erkək milçəklər yetişdiriləcək, təyyarələrdən buraxılacaq və döllənməmiş yumurta istehsal etmək üçün vəhşi dişilərlə cütləşəcək. Dişilər yalnız bir dəfə cütləşdikləri üçün bu üsul sonda milçək populyasiyasını azaldır.

ABŞ bu strategiyadan 1960-1970-ci illərdə uğurla istifadə edib. Bu gün Panamada həftədə 100 milyon steril milçək istehsal edə bilən yalnız bir istehsal müəssisəsi var. Ancaq epidemiyaya nəzarət etmək üçün daha çox şey lazımdır.

ABŞ Kənd Təsərrüfatı Departamenti iyunun 18-də ABŞ-Meksika sərhədi yaxınlığında yeni milçək istehsalı müəssisəsinin tikiləcəyini açıqlayıb. İstehsalın Mur Hərbi Hava Qüvvələri bazasında həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Layihənin birinci mərhələsi 8,5 milyon dollara başa gələcək, lakin ümumi dəyərin 300 milyon dollara çatacağı gözlənilir.

Bundan əlavə, Meksikadakı köhnə bir obyektin də 21 milyon dollarlıq büdcəsi ilə 2025-ci ilin sonuna qədər təmiri planlaşdırılır.

Texas Mal İstehsalçıları Assosiasiyasının vitse-prezidenti Stiven Dibel deyib ki, bu milçəklərin iqtisadi zərəri 10 milyard dollar ola bilər və bu baxımdan 300 milyon dollarlıq sərmayə qoyulması tamamilə başadüşüləndir.

Humay Eminqızı