İspaniyada tapılan dəniz qabıqları ən qədim musiqi alətləri ola bilər

İspaniyada 6000 illik Neolit ​​dövrü yaşayış məntəqələrində tapılan dəniz qabıqları trubaları dünyanın ən qədim musiqi alətləri arasında ola bilər. Akustik sınaqlarda səsi fransız buynuzuna bənzəyən bu qabıqlar təkcə uzaq məsafəli ünsiyyətə deyil, həm də bəşəriyyətin ən erkən bədii ifadələrinə qapı açır.

E-huquq.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, Barselona Universitetinin arxeoloqu, musiqişünası və peşəkar trubaçısı Miquel Lopez Garcia, atasının uşaqlıqda daşqınlar barədə xəbərdarlıq etmək üçün istifadə etdiyi dəniz qabıqlarından ilhamlanaraq, tədqiqatlarına başlayıb və bəşər tarixinə işıq salacaq bir kəşf edib.

Lopez Garca və həmkarı Margarita Diaz-Andreu, Kataloniyadakı Neolit ​​dövrü yaşayış məntəqələrində və mədənlərində tapılan, eramızdan əvvəl 5-ci və 4-cü minilliklərə aid 12 böyük dəniz qabığı trubasını araşdırıblar. Dəliklər və qabıqlardakı ucların qəsdən çıxarılması, onların yemək üçün deyil, truba kimi istifadə üçün toplandığını göstərir.

Komanda səs çıxara bilən səkkiz qığılcım üzərində akustik təcrübələr aparmaq üçün icazə alıb. 2024-cü ilin noyabr ayında Lopes Qarsiya qığılcımları çalarkən güclü, ardıcıl bir ton əldə edib.

Lopes Qarsiya deyib ki, bu sadəcə dəyişdirilmiş heyvan qığılcımından müasir fransız buynuzuna ən yaxın səsi tapmaq təəccüblüdür

Tədqiqatçılar yalnız bir tonda dayanmayıblar; onlar qığılcımların tam musiqi potensialını araşdırmaq istəyiblər. Lopes Qarsiya əlini qığılcımın dəliyinə soxaraq tonu dəyişdirə biləcəyini və səsin çıxarılma tərzini dəyişdirərək tembri və notları formalaşdıra biləcəyini anlayıb.

Lopes Qarsiya deyib ki, bu qığılcımlar bəşər tarixində ilk məlum səs texnologiyası və ya alətləri arasındadır: "Onlar dodaq titrəmələri ilə işləyir və səs çıxarma tərzi bugünkü müasir mis alətləri olan truba və trombonlara çox bənzəyir. Qabıqlar onların ən qədim əcdadlarıdır".

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, qabıq trubaları əvvəlcə bölgədəki müxtəlif icmalar və ya mədən işçiləri arasında uzun məsafəli ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə edilmiş ola bilər. Bununla belə, Lopes Qarsiya iddia edib ki, qabıqlar da kifayət qədər melodik qabiliyyətə malikdir və özünüifadə və emosional əlaqə kimi sırf praktik istifadələrindən kənarda estetik musiqi funksiyaları üçün də istifadə edilmiş ola bilər.

"Antiquity" jurnalında dərc olunan bu tədqiqat göstərir ki, bu tip səs istehsal texnologiyası Avropa qitəsində ən qədim və ən uzun müddət qalanlardan biridir. Fransadakı 18 000 illik Marsoulas mağarasında tapılan qabıq trubası ilə demək olar ki, eyni xüsusiyyətlərə malik olan bu qabıqlar musiqinin sağ qalma zərurətindənmi, yoxsa insanın özünüifadə ehtiyacındanmı qaynaqlandığı barədə müzakirəyə yeni bir ölçü gətirir.

Şəbnəm Mehdizadə